Suriye devletine ait mal varlıklarının bağımsız kurumlara devredilmesi: Yönetim verimliliğini artırmak mı yoksa borç tazmini için bir yöntem mi?
Font Size
Suriye devletine ait mal varlıklarının bağımsız kurumlara devredilmesi: Yönetim verimliliğini artırmak mı yoksa borç tazmini için bir yöntem mi?
2019’un sonundan itibaren Suriye rejimi, müttefiklerinin birikmiş borçlarını geri ödemek ve hükümetin çalışmalarını sürdürebilmesini sağlamak için gelir kaynaklarını çeşitlendirecek yollar aramaya başladı. Bu çerçevede vergileri tahsil etmek, bazı temel mallara verilen sübvansiyonları kademeli olarak kaldırmak, bazı malların gelirlerini hükümete ayırmak ve bazı kamu varlıklarını İranlı şirketlere vermek gibi bazı adımlar attı. Örneğin Ard Machine şirketi silo ve fırınlar gibi bazı yerlerin işletmesini aldı.
Son dönemde rejim, merkezdeki Baas Üniversite Hastanesi için bir kamu kurumu kurdu. Ayrıca Lazkiye merkezli Su Ürünleri Kurumu kuruldu. Gümrük Müdürlüğü de Maliye Bakanlığı’ndan ayrı bir kamu kurumuna dönüştürüldü. 4 Temmuz 2022’de üniversite şehirleri, kamu kurumlarını dönüştürülmesini öngören bir yasa çıkarıldı.
Suriye’de kamu kurumlarının kuruluş aşaması gözle görülür bir kesintiye tanık oldu. Bu süreç iki aşamadan oluşuyordu. Birinci aşamada devlet kurumlarının verimliliğini ve yönetme yeteneklerini geliştirmek hedeflenmişti. İkinci aşamada ise devletin kaynaklarını iyileştirmek amaçlanmıştı. Bu kesintiyi şu şekilde açıklamak mümkün:
• 2011 yılından önce kurulan kurumlar ile son zamanlarda kurulan kurumların yapılarının farklılığı. Örneğin 2011’den önce kurulan Emlak Finansmanı Kurumu ve Suriye Badiye Kalkınma Kurumu ile üniversite şehirlerini yönetecek kurumlar, hastaneyi yönetecek kurum ve her bölgede şube müdürlüğü düzeyindeki su ürünleri kurumu birbirinden çok farklı yapıdadır.
• Mali reform, sübvansiyonların azaltılması, vergilerin artırılması ve kamu vergilerinin konulması yoluyla hükumetin gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesi hamlesiyle kurulan kamu kurumlarının getirdiği genel bağlam.
Kamu kurumu, genel amaçlara ulaşmak için ekonomiyi güçlendirmek amacıyla hükümet tarafından kurulan kurum olarak kabul ediliyor. Bu ilkeye göre kamu kurumu, hizmet açısından yararlanıcılara, mali açıdan devlete, yeni sektörler oluşturma açısından da ekonomiye yansıyacak iyi ve verimli kaynaklar ve hizmetler elde etmek için hükumet çerçevesinin dışında faaliyet göstermektedir.
Suriye’de kamu kurumları uzun süredir bilinmesine rağmen rejim, 2008-2009 yılları arasında Suriye’de kamu kurumlarının kurulmasını, Suriye ekonomisini yönetmede kamu sektörünün etkinliğini artırmaya yönelik bir reform yöntemi olarak benimsemişti. Emlak Finansmanı Genel Kurumu, Badiye Kalkınma Kurumu, Su Ürünleri Kurumu ve diğer kurumlar bu kapsamda kurulmuştu.
