Halep’in doğusundaki Elbab’ta meydana gelen kriz, yargı ve emniyette büyük bir reforma ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor

Halep’in doğusundaki Elbab’ta meydana gelen kriz, yargı ve emniyette büyük bir reforma ihtiyaç duyulduğunu gösteriyor

Suriye Geçici Hükumeti Savunma Bakanlığı, 22 Mayıs 2022'de, Askeri Polis şube başkanı Albay Abdullatif Halid el-Ahmed'in görevden alındığını ve yerine Binbaşı Ubeyde el-Mısri'nin atandığını açıkladı. Devrimci Kurtuluş Heyeti de Suriye Rejim güçlerine bağlı eski bir askerin serbest bırakılması davası kapsamında komutanlarından Muhammed Yahya Hudayr'ın askeri mahkemeye sevk edildiğini açıkladı.

Bu kararlar, Halep'in doğusundaki Elbab ilçesinde 18 Mayıs 2022'de başlayan halk gösterilerinden sonra geldi. Gösteriler Askeri Polis şubesinin, Devrimci Kurtuluş Heyetinden bir komutanla işbirliği içinde Muhammed el-Mustafa adında eskir bir Rejim askerinin serbest bıraktığı iddiasıyla başlamıştı. Soruşturma sırasında bu asker, 2014-2016 yılları arasında Der’a ve Humus’ta gerçekleştirilen baskınlarda savaş suçları işlediğini itiraf etmişti.

Hem Savunma Bakanlığı hem de Devrimci Kurtuluş Heyeti halkın taleplerine olumlu yanıt verdi. Ancak bu olay, ileride meydana gelebilecek aksamalardan veya benzer krizlerden kaçınmak için yargı ve güvenlik sektörlerinde acilen derin reform yapılması gerektiğini gösteriyor.

Gerçek reform sürecinin şu temel adımları gerektirdiğini söyleyebiliriz:

1. Rejimin kontrolü dışındaki bölgelerde ortaya çıkan durumla uyumlu, yargı ve güvenlik kurumlarının çalışmalarını yöneten yasal ve hukuki bir otoritenin kabul edilmesi gerekiyor. Bu otoritenin kabul edilmesi, yargı hükümlerin uygulanmasına olumlu yansıyacaktır.

2. Yargı ve polis kurumlarındaki atama mekanizması, grup, bölgesel ve yerel hesaplardan bağımsız olarak görevlerini yürütmelerini sağlayacak şekilde ıslah edilmelidir.

3. Toplum adına dava açmaktan sorumlu ve ceza kararlarının uygulanmasını denetleme yetkisi olan Cumhuriyet Savcılığı'nın etkinleştirilmesi gerekiyor.

4. Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığının, suç işleyen grup unsurlarını askeri yargıya sevk etme görevi etkinleştirilmeli ve grup komutanlarının elinden bu yetki alınmalıdır.

5. Yetki çatışmasının önüne geçmek ve askeri yargının, askeri kurumlarda çalışan ve suç işleyen kişilere koruma sağlayan taraflara sevk etmesini engellemek için bir kamu yargısı olan sivil yargının rolü güçlendirilmelidir.

Elbab'da ve Halep'in kuzeyindeki bazı bölgelerde sivil toplumun, muhalefete bağlı resmi kurumların çalışmaları üzerindeki denetmen rolü açıkça görülüyor. Ancak gerçek bir reform sürecinin başlaması için sivil toplumun, denetmen rolünü devam ettirmesi ve sadece mevcut taleplere cevap vermekle sınırlandırmaması gerekiyor. Bundan dolayı sivil toplumun faaliyetleri organize edilmeli ve talepleri belirli program ve projelere dönüştürülmelidir.