Mercek Altına | Şam Kurtuluş Heyeti (HTŞ) uluslararası arenada imajını yeniden üretmeye çalışıyor

2 Haziran 2021 Salı günü, araştırmacı gazetecilik konusunda uzmanlaşmış olan Amerika merkezli "Frontline" sitesi, Şam Kurtuluşu Heyeti lideri Ebu Muhammed el-Colani hakkında bir belgesel filmi yayınladı. Colani ilk defa batılı bir gazeteci ile görüştü. 

Colani, belgeselde Amerikalı gazeteci Martin Smith ile yaptığı röportajda, Elkaide ile ilişkiler, 11 Eylül olayları, Batı ile ilişkiler, ABD meselesi, azınlıklar ve Suriye dışındaki eylemler gibi hassas konulardaki tavrı hakkında mesajlar vermeye çalıştı. 

Belgeselde yer alan uzmanlara ve araştırmacılara göre belgesel, temel bir sonuca vardı: HTŞ, insan hakları dosyasındaki ihlallerine ve siyasi söyleminin olgunlaşmamış olmasına rağmen “DAEŞ” veya "Elkaide" örgütünden tamamen farklı bir durum ortaya koymaya başladı. HTŞ bugünkü söylemiyle ve sahadaki politikasıyla Lübnan'daki "Hizbullah" veya Gazze’deki "Hamas" hareketine çok daha yakın görünüyor. Bu hareketler yerel cihadı ve de facto bir yönetimi ifade ediyor. Örneğin HTŞ yerinden edilmiş insanlarla dolu ve Esed rejiminin kontrolünden çıkmış bir bölge olan İdlib’de hizmet ve güvenlik görevini üstlenmenin yanı sıra Hürrasüddin ve DAEŞ hücreleri gibi radikal örgütlere karşı savaşıyor. 

Ancak uzman ve araştırmacıların HTŞ’yi “Hizbullah” ve “Hamas” ile aynı sınıfa koyması, genel olarak uluslararası toplumun, özelde de Amerika Birleşik Devletleri'nin kısa vadede HTŞ’yi terör örgütleri listesinden çıkarması kararına dönüşeceği anlamına gelmiyor. Çünkü mesele, ABD'nin listeden çıkarma ile ilgilenen ülkelerle yürütebileceği siyasi anlaşmalar ve müzakerelerle bağlantılıdır. Ancak HTŞ’nin uzun süredir Uluslararası koalisyonun terörle mücadele hedefleri arasında yer almadığı kesin. 

Terör örgütleri listesinden çıkarılma, eğer gerçekleşirse, HTŞ’nin, listede olmanın büyük ölçüde etkilediği iç ve dış sorunlarından kurtulacağı anlamına gelmiyor. Örneğin dış düzeyde, insan hakları örgütleri veya siyasi kuruluşların ve bazen de kişilerin takip ettiği sivillere yönelik insan hakları ihlalleriyle ilgili birçok baskı devam edecektir. İç düzeyde ise HTŞ'nin hareketleri, özellikle de kontrol ettiği alanlarda güvenlik konusundaki hareketleri sürekli olarak izlenecektir. HTŞ’nin Suriye’de çözümün geleceğine siyasi olarak katılması ise daha büyük tavizler vermesini, ardından HTŞ’nin rolünü kabul etmekle uyumlu bölgesel ve uluslararası kazanımların olmasını gerektirecektir.

Dini Hareketler Birimi Jusoor Araştırma Merkezi