Mercek Altinda | Türk askeri noktalarinin bosaltilmasi ve tekrarlanan Rus saldirilari altinda Idlib'in gelecegi

Morek'teki dokuzuncu gözlem noktasinin kaldirilmasindan 10 gün sonra Türkiye, 29 Ekim'de Hama'nin kuzeyindeki Ser Magar'daki onuncu gözlem noktasini bosaltmaya basladi.

Türkiye'nin, Suriye rejiminin kontrolündeki bölgelerden askeri noktalari bosaltmaya basladigi dönemde Rusya, Idlib'in kuzeyinde, sinir seridi yakinindaki Duveyle kasabasinda Suriye Milli Ordusu'na ait bir askeri egitim tesisini hedef aldi.

Saldiridan önce Rusya ve Türkiye, Suriye, Libya ve Kafkasya'daki ortak tartismali konulari tartismak için baskent Moskova'da uzmanlar düzeyinde yeni bir görüsme turu düzenlemisti.

Suriye'de iki taraf arasindaki tartismali konularin çogu, Türk askerinin konuslandirilmasi, terörle mücadele, ticaret ve ulasimin gelecegi, yerinden edilmislerin dönüsü, siyasi süreç ve güvenli bölgenin gelecegi gibi konular.

Türkiye’nin, Suriye’nin kuzeyinde askeri varligini güçlendirdigi bir dönemde ticaret ve tasimaciligin gelecegini çözmede ve terörle mücadelede ciddi bir yavaslamadan korkan Rusya ile gerginligin azalmasina katkida bulunacagi umuduyla -daha önce bu konuyu konusmayi reddediyorken- askeri konuslanma konusunu görüsmeye basvurdugu düsünülebilir.

Bununla birlikte Rusya'nin Idlib'de Feylaku’s-Sam’in hedef almasi, Türkiye’nin krizi bu sekilde yönetmesinden duydugu rahatsizliginin bir göstergesi olabilir. Türkiye, çogu zaman tartismali konulari bölme stratejisini yikmamaya, yani Azerbaycan, Suriye ve Libya dosyalarini birbirinden ayri tutmaya devam etmek istiyor.

Diger bir deyisle, Suriye'deki sükunetin devam etmesi, Suriye içinde ve disinda askeri ve diplomatik olarak konumunu güçlendirmek için zaman kazanma ve razi etme girisimi gibi Suriye ile ilgili geri kalan tartismali meselelerin yeniden baslatilmasini kabul etmesi degil, Türkiye'nin Karabag'da ateskes saglamak için Azerbaycan üzerinde daha fazla nüfuz kullanmasi eslik etmelidir.

Tabi Rusya ile Türkiye'nin karsilikli arzusu, yakin isbirligini sürdürmek için yeterli degil. Suriye'deki ateskes sisteminin yeniden baltalanmasi durumunda, yani 2020'nin baslarinda oldugu gibi uçurumun esiginde müzakerelere gitme durumunda bu isbirligi zarar görmeyecektir. 

Dolayisiyla, Rusya'nin Idlib'e yönelik askeri harekâti yeniden baslatmasi, Türkiye ile süregelen ihtilaflar ve siddetli rekabet isiginda gerekli bir seçenek olabilir. Türkiye de verilen taahhütlerin uygulanmasindaki yavaslamanin bir sonucu olarak Firat'in dogusunda yeniden operasyon yapacagini ima ederek Rusya'yi bu seçenekten caydirmaya çalisabilir.

Rusya, M4 karayolunun kuzeyindeki güvenlik bölgesinde Türkiye ve Suriye muhalefetinin varligini sinirlamaya çalisiyor. Türkiye ise Bahar Kalkani Harekâti bölgesini, Firat Kalkani, Zeytin Dali ve Baris Pinari Harekati bölgelerine benzer bir güvenli bölge haline getirmek için çaba sarf ediyor.

Analiz ve Düsünce Birimi - Jusoor Arastirma Merkezi