Suriye Rejiminin, Ürdün ile Lübnan arasındaki elektrik bağlantısı anlaşmasındaki çıkarları gerçekleşecek mi?

Lübnan, 27 Ocak 2022'de Suriye üzerinden ulaştırılacak şekilde Ürdün'den elektrik ithal etme anlaşması imzaladı. Anlaşma kapsamında günlük 225 megavat elektrik ithal edilecek.

Anlaşmanın taslağı Ekim 2021'de hazırlanmış ve elektriğin Suriye üzerinden sekiz hat ile Ürdün'den Lübnan'a verileceği belirtilmişti. Taslağa göre elektrik, Suriye’deki hatların tamirinden sonra verilecekti. Taslağın hazırlanmasından birkaç hafta sonra Elektrik Bakanı da hattın hazır olduğunu açıklamıştı.

Anlaşmada bir kilovatın fiyatı 0,15 dolar olarak belirlendi. Anlaşmaya göre Lübnan, elektriğin ücretini doğrudan Ürdün'e ödeyecek ve Suriye rejimine herhangi bir ücret ödemeyecek. Bunun yerine fiili enerjinin %8'i (yaklaşık 18 megavat) elektrik geçiş ücreti olarak Rejimin kontrolü altındaki bölgelere aktarılacak. Kötü ekonomik koşullardan geçen Lübnan'ın ödemeleri yapamaması durumunda, Dünya Bankası, bu tutarı kredi şeklinde Ürdün'e ödemeyi taahhüt etti.

Rejimin kontrolündeki bölgelerin, asgari düzeyde elektrik tüketmesi durumunda, günde 4.000 megavatlık elektriğe ihtiyacı olduğu varsayılıyor. Rejim, bu geçişten, ihtiyacının sadece binde 4,5'ini alacak olmasına rağmen, anlaşmayı ekonomik ve siyasi anlamda kendisi için bir kazanç olarak görüyor.

Ekonomik olarak: Rejim, ekipmandan elektrik kaçağı olduğunu ileri sürüp bir şey söylemeden şebekeden kaçak elektrik alabilir. Bu şekilde, daha büyük miktarlarda elektrik veya şebeke tamiri için para alabilir. 

Siyasi olarak: Rejim, anlaşmayı, yeniden normalleşme ve Arap ülkeleri ile dünya devletlerinin kendisine uyguladığı ambargoyu kaldırma hedeflerine ulaşma çabalarının ayrılmaz bir parçası olarak görüyor.

Dünya Bankası'nın elektrik anlaşmasına Nisan 2022'ye kadar cevap vermesi bekleniyor. Banka daha önce anlaşmanın finansmanı için 3 şart belirlemişti. Bunlar, Lübnan'daki elektrik fiyatının minimum maliyete çıkarılması, ülke genelinde tahsilat süreçlerinin iyileştirilmesi ve elektrik şebekesindeki kaçakların bitirilmesiydi. Lübnan birinci şartı yerine getirebilse de başta Hizbullah olmak üzere topraklarındaki silahlı milislerin varlığından dolayı diğer iki şartı da yerine getirmekte zorlanacaktır.

Aynı şekilde Dünya Bankası'nın finansman sürecine onay vermesi, şu anda Lübnan'da devam eden IMF görüşmelerinin sonuçlarıyla yakından ilişkili. Bu da elektrik şebekesinin çalıştırılmasını, göründüğünden daha zor hale getiriyor. Yani Suriye rejiminin bundan faydalanma umutlarını zora sokuyor.