Mercek altında | Suriye lirası neden ve nasıl değer kazandı?

Son zamanlarda ABD Doları karşısında değer kaybederek 1 dolar/4.500 lira seviyesine ulaşan Suriye lirası, birkaç hafta sonra 2.950 liraya indi.

Suriye Lirası'nın pozisyonundaki bu iyileşme, bu yükselişe neden olan mekanizma ve etkenler hakkında birçok soruyu gündeme getirdi. Bu bağlamda şu değerlendirmeler yapılabilir: 

1- Rejim doları karaborsa fiyatlarına yakın resmi bir fiyattan, bazen de yüksek meblağlı işlemlerde karaborsa fiyatından daha yüksek fiyatlardan satış ve alış yapma metodunu takip ediyordu.

2- Buradaki temel şart, Suriye Lirası ile karaborsa oranlarından daha iyi veya yakın fiyatlardan dolar satın alınması ancak teslimatın sonra yapılacak olmasıydı.

3- Böylelikle yüksek miktarda Suriye lirası piyasada toplanmış oldu. Ayrıca bankalarda Suriye lirası tutuldu ve küçük bir ölçek dışında çekilmesine izin verilmedi.

4- Döviz şirketleri, daha iyi fiyatlardan dolar alabilecekleri ve böylece kar elde edecekleri için piyasaya karaborsa fiyatından dolar vermek hususunda rejimle işbirliği yaptı. Bu süreçte el-Fuad ve el-Heram şirketleri öncü oldu. Birçok şirket ve komisyoncu da onlarla işbirliği yaptı.

5- Rejim, Ramazan ve bayram yardımları şeklinde yurt dışından gelen dövizden yararlandı. Ayrıca piyasalara çok küçük meblağlar pompaladı. Ancak bu, gerçek miktarından daha büyük bir etki yarattı.

6- Rejim bu adımla doların fiyatını rekor seviyeye ve istediğinden daha fazla düşürmeyi başardı. Lübnan ve kuzeydoğu Suriye'den büyük miktarlarda akaryakıt girişi de bu durumu destekledi. Bu da krizin kısmi olarak hafiflemesini ve piyasanın hareketlenmesini sağladı.

7- Rejimin bir sonraki adımının, dolar toplamak ve piyasanın Suriye lirasını verme arzusunu gerçekleştirmek olduğuna inanılıyor. Bu noktada döviz kuru yeniden düşmeye başlayacaktır. 1 doların 3200 Suriye lirasına kadar çıkmasını görebiliriz. Bayramdan sonra da 3.500 lira seviyesine çıkabilir.

Rejim şu an
•     döviz kurunu 2.900 lira seviyesinde sabitlemek istiyor. Diğer taraftan yeni çıkarılan "Tüketicinin Korunması Kanunu” kapsamında uyulması gereken veya çiğnenmesi durumunda verilecek cezaları belirten, gıda ve emtiaların peşin fiyatlarının olduğu bültenler yayınlandı. Rejim, üzerinde çalıştığı cumhurbaşkanlığı seçim süreciyle ilgili kazanımlar elde etmek için elindeki mal ve hizmetleri kısıtlamayı ve fiyatlarını kontrol etmeyi hedefliyor.

• Rejim ayrıca bir süredir dolar alamayan devlet kurumlarının ihtiyaç duyduğu savaş malzemeleri ve diğer maddelerin satın alınmasını finanse etmek için mümkün olduğunca çok döviz toplamak istiyor.