Mercek Altında | Esed'in Moskova'ya Çağrılması: Mesajlar ve İşaretler

13 Eylül'de Moskova'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed arasında bir görüşme gerçekleştiği duyuruldu. Bu görüşme, Esed'in 2011'den bu yana Moskova'ya yaptığı ikinci ziyaret oldu.

Bu görüşme, Suriye'de ve bölgede yaşanan ve hiç şüphesiz ziyaretle ilgili ya da bir şekilde ona yansıyan hızlı değişimlerin yaşandığı bir ortamda gerçekleşti.

Bir yandan ABD ile Türkiye arasında Kuzey ve Kuzeydoğu dosyasına ilişkin giderek artan uzlaşılar olduğu görülüyor. Bu uzlaşılar, Rus tarafını rahatsız ediyor. Bu da kuzeydeki muhalefet bölgelerinde son dönemde yaşanan tırmanışa yansıyor. Bunların içinde, Rusya'nın SDG'nin kontrolünden çıktığından beri ilk kez Afrin'i bombalaması geliyor.

Aynı şekilde Suriye'yi çevreleyen bölge de tüm aktörler arasında çılgınca bir harekete tanık oluyor. Herkes elindeki kozları ve önceliklerini yeniden düzenleme sürecinde ve bölgenin önceki yıllarda bildiği ittifak haritasını değiştirmeye hazırlanıyor gibi görünüyor.

Görüşmenin iki tarafından yapılan açıklamalar, geçmiş dönemlerdeki söylemlerin tekrarından ibaretti. Ancak Putin'in, rejimin Suriye topraklarının %90’ını kontrol ettiğini söylemesi dikkat çekiciydi. Halbuki Rejimin kontrol ettiği alan, gerçekte %64'ü geçmiyor. Putin’in bunu bilmemesi mantıklı değil. Ayrıca açıklamalar, gazeteciler önünde sözlü olarak değil, cumhurbaşkanı tarafından aktarılmıştı.

Görünüşe göre bu oran, rejim kontrolündeki bölgelere ek olarak ABD himayesindeki “SDG” güçlerinin kontrolündeki Fırat'ın doğusundaki bölgeleri kapsıyor. Yani Putin, ABD'ye ve oradan Türkiye'ye bir mesaj gönderiyor. Bu mesaj da bu toprakların Rusya'nın payı olduğu ve Amerika’nın Rusya'dan başka herhangi bir tarafla bu bölge üzerinde anlaşması Moskova tarafından reddedileceği mesajıdır.

Rusya, Suriye rejimi ile Özerk Yönetim liderliği arasında bir uzlaşmaya varmak için bıkmadan çalışıyor. Bunun için diğer güvenlik istihbarat birimlerinin müdahalesini önlemek amacıyla geçtiğimiz günlerde Milli Güvenlik Dairesi'ni Özyönetimle diyalog dosyasını yönetmekle görevlendirdi. Beşşar Esed, SDG’yi rejim ordusunun şemsiyesi altına alacak şekilde bu uzlaşmalara bağlı kalmasını sağlamak için üzerinde baskı kurmak amacıyla çağrılmış olabilir. Putin ancak bu şekilde bahsettiği kontrol yüzdesine ulaşabilir.

Rusya ayrıca Suriye rejiminin yapısında bir dizi ayrıntılı değişikliğe hazırlanıyor. Bunların içinde içerdeki ve hatta Rusya’ya bağlı veya ona yakın dışardaki muhalefete karşı hareket mekanizmasının yanı sıra, Başbakanlığa bağlı yürütme komiteleri ve hükümetteki ileri gelen bakanlıklardaki değişiklikler yer alıyor.

Bu düzenlemeler, İran ve doğal olarak rejim tarafından reddediliyor. Bu nedenle Rusya, rejimin, kendisine karşı mümkün olan bütün yollarla direnç göstermesini bekliyor.

Görünen o ki Rusya, rejiminin bizzat kendisinin Rusya'nın çözüm vizyonlarını gerçekleştirmesinin önünde bir engel haline geldiğini düşünüyor. Bu nedenle Esed'in ikinci kez Moskova'ya çağrılması, rejimin Rusya ve İran arasındaki detaylardan, hatta Washington veya başka taraflarla iletişim kurarak kendi detaylarını bulmaya çalışmaktan vazgeçirmek amacıyla rejimin davranışlarını kontrol altına almayı ve üzerinde baskı kurmayı hedefliyor. Moskova'nın yerel ve dış aktörlerle taktiksel veya stratejik uzlaşmalara varmak için çaba gösterdiği bir zamanda, Şam'daki zorunlu müttefiki üzerinde bu tür bir kontrolü, Rusya adına bir zorunluluktur.

analiz ve düşünce birimi - Jusoor Araştırma Merkezi