Mercek Altında | Libya dosyasındaki değişimler ve Suriye'deki etkileri

Bölgesel dosyalar değişkenler, aktörler ve çatışmanın doğası açısından açık bir şekilde bir iç içe geçme haline tanıklık etmektedir. Suriye ve Libya gerçekleri, çatışmanın başlangıcından bu yana çeşitli açılardan birbirine benziyordu fakat önemli değişimler ve farklılaşmalar meydana geldi. Daha sonra iki dosya bir kez daha ilişkili hale geldi.  Özellikle de iki dosyayı bir müzakere aracı haline getiren uluslararası oyuncular arasındaki askeri bir gerginlik veya yüksek gerilim söz konusu olduğunda bir dosyadaki gelişmelerin diğerine yansıma ihtimalini doğuran bazı faktörler bulunmaktadır. 

Suriye ve Libya dosyaları arasındaki ortak faktörleri şu şekilde sıralamak mümkündür: 
1- Suriye ve Libya'da Türk ve Rus nüfuzunun artması. Moskova ve Ankara her iki sahada da en önemli uluslararası oyuncular arasına girdi.
2- Libya ve Suriye, Rusya'nın Ortadoğu bölgesindeki stratejisinin iki önemli odak noktasını oluşturmaktadır.
3- Suriye rejimi ile Libya’daki çatışan taraflardan biri olan Tümgeneral Halife Heftar arasında giderek artan yakınlaşma.
4- Türk destekli bir kısım grupların Libya dosyasında oynamaya başladığı rol ve Suriye'deki sonuçları.
5- Suriye ve Libya'nın Batı Avrupa ülkelerinin ulusal güvenliği için önemi. Çünkü her iki ülkenin de Akdeniz'in doğu havzasına kıyısı olup Avrupa'ya giden mülteci ve kaçak göçmenlerin kaynağı kabul edilmektedir. 

Libya dosyasının Suriye'de, özellikle de İdlib’teki yansımaları ortaya çıktı. En önemlilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Bazı Suriyeli muhalif gruplar Libya'da Türk ordusunu destekleme fikrini kabul etti.  Bu da Türkiye'ye Türk ordusunun bu yıl başından bu yana İdlib dosyasına daha aktif bir şekilde katılma kararını daha fazla etkileme fırsatı verdi. Karşılıklı çıkarların derinleştiği ve artık sadece bir bölgeyle sınırlı olmadığı kabul edilmektedir. 
2- İki dosyadaki siyasi mutabakatları kontrol altına almak ve göreceli dengeyi korumak için askeri hamleler ve gerilim kullanılmaktadır. 
3- Rusya geçtiğimiz haftalarda birbirinden farklı hacim ve sayıyla olsa da hem Libya'da hem de Suriye'de aktif bir askeri varlık bulundurmaya gayret gösterdi. Bu durum Moskova'nın iki dosyanın birbiriyle ilişkili olduğunu düşündüğünü gösteriyor.
4- Türkiye Libya'da Rusya'nın bazı çıkarları ile çatışan askeri ilerlemeyle birlikte Suriye'de Rusya ile olan siyasi mutabakatlarını koruyabilecek askeri takviyeler yaptı. 
Bu örtüşme, taraflar arasında bir müzakere alanı bulunmasına katkıda bulundu. Bunun yanında aralarındaki büyük mutabakatları korurken bölgedeki çıkarlarını en üst düzeye çıkaracak hareketlere daha fazla izin verdi. 

Analiz ve Düşünce Birimi - Jusoor Araştırma Merkezi