13 Aralık’ta Suriye rejimi Devlet Başkanı Beşşar Esed, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği’ni kuran ve Cumhurbaşkanlığı İşleri Bakanlığı makamını lağveden 2023 tarih ve 38 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’yi yayınladı. 

Dairelerin ofis, sekretarya ve divanlardan genel sekreterliğe dönüştürülmesi, idari sürecin kontrol edilmesi, karar alma ve uygulamanın sorunsuz olması, yetkilerin netliği, sorumlulukların tanımlanması, işlerin tamamlanma hızı ve bürokrasinin aşılması gibi avantajlar sağlaması nedeniyle Suriye idari sisteminin 2003 yılından bu yana izlediği idari bir yaklaşım. Örneğin 2003 yılında çıkarılan 23 sayılı Kanun ile Başbakanlık ve sekretaryası, Bakanlar Kurulu Başkanlığı Genel Sekreterliği’ne, üniversite ve valiliklerin başkanlık ofisleri de genel sekreterliğe dönüştürüldü. Bu yaklaşımın, 2000’lerin başında çoğu Arap ülkesi tarafından uygulanan bir yaklaşım olduğu da unutulmamalıdır. 

2009 yılından bu yana Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nin genel sekreterliğe dönüştürülmesine yönelik çok sayıda kararname tasarısı çıkarıldı. Ancak bunlar, Cumhurbaşkanlığı Ofisi eski müdürü Muhammed Dib Dabul’un ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı görevlilerinin böyle bir kararı kabul etmemeleri nedeniyle diğer daireler gibi o dönemde onaylanmadı. Çünkü bu dönüşüm, onların güçlerini zayıflatacaktı. 

Kararnamenin 2023’te onaylanması, görünüşe göre başkanlık ofisinde ve başkanlık sarayında meydana gelen büyük değişikliklerle bağlantılı. Örneğin Muhamed Dib Dabul 2022’de öldü. Ayrıca geçen on yıl boyunca Cumhuriyet Muhafızları’ndaki birçok eski subayın etkisi azaldı. Buna karşılık Cumhurbaşkanlığı güvenlik görevlilerinin, özellikle de Rusya’ya yakın olanların etkisi arttı. Buna ek olarak son yıllarda cumhurbaşkanlığı sarayında, özellikle de ekonomide en önemli karar verici haline gelen Esma Esed’in rolü ve etkisi arttı. Esma Esed birçok finans sektörünü, yatırım ve yardım gelirlerini gizlice yönetiyor ve yaptırımlardan kaçan ağların başında. 

Cumhurbaşkanlığı sekretaryasının kurulmasından en büyük faydayı sağlayacak kişinin Esma Esed olması bekleniyor. Çünkü bu karar, Cumhuriyet Sarayı’nın ofislerine daha fazla müdahale etmesine olanak tanıyacaktır. Böylece rolü, ekonomik karar almayla sınırlı kalmayıp, sarayın çeşitli politikalarının oluşturulmasına kadar uzanacak. Yeni sekretarya, mülga Cumhurbaşkanlığı Bakanlığı’nın görev ve yetkilerinin yanı sıra, Cumhurbaşkanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Makamının yetkilerini de kendisinde toplanmasını sağlayacaktır. Ayrıca danışmanları denetleme, Cumhurbaşkanı tarafından kendisine verilen görevleri yerine getirme ve yürütme, görev ve yetkilerini yerine getirme, idari, hukuki ve mali konularını yönetmesine yardımcı olacak çalışmaları yürütmesine olanak sağlayacaktır. Yani parti liderleri, Esma Esed’in Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği aracılığıyla çizdiği ve doğrudan cumhurbaşkanı adına herkese hitap edecek politika ve planların uygulanması için yönettiği bir paravana dönüşecek. 

Aslına bakılırsa Esma Esed’in cumhurbaşkanlığı sekretaryası aracılığıyla saray politikalarına müdahale edebilmesi, kararnamenin uygulanmasına yönelik organizasyon prosedürleri ve kararlarına bağlı olacak. Çünkü genel sekreterliğin görevleri ve yetkileri detaylı olarak şu ana kadar belirlenmedi. Ayrıca yönetim ve görev şeması ile bütçedeki payı açıklanmadı. En önemlisi de genel sekreter, yardımcıları, müdürlükleri, danışmanları ve emekli olanların belirlenmesi. Bunların hepsi, Esma Esed’in sarayda güçlü bir nüfuza sahip olup olmayacağını belirleyecektir.