Mercek Altında| Beyrut limanındaki patlamanın Suriye rejimi üzerindeki etkileri

Rejim, Suriye'deki savaş yılları boyunca Beyrut limanından yararlandı. Bu yüzden geçen hafta limanda meydana gelen patlamadan en çok etkilenenler arasında olması muhtemeldir. 

Bu patlamanın Suriye rejimi üzerindeki tesiri, etki açısından ikiye ayrılabilir: 
1: Doğrudan etki
Bu seviye, rejimin, Lübnanlı veya Suriyeli tüccarlar aracılığıyla liman üzerinden uluslararası kontrolden kaçabilme kabiliyeti çerçevesinde ortaya çıkan Beyrut limanından elde ettiği faydalarla ilgilidir. Bu şekilde rejim, kargoların Lübnan'a ve oradan Suriye'ye gidip gelişini kolaylaştırmaktadır. Bu kargolar, petrol maddeleri veya hurda (bakır, alüminyum ...) veya kimyasal maddeler, askeri teçhizat ve malzemeler içerebiliyor. 

Rejim, Hizbullah'ın limanındaki etkisiyle yıllarca istediği mal ve kargoyu geçirmesine imkan veren kolaylıklara sahipti.  
Deniz ticaretinin Trablus ve Sayda'ya kaymasıyla rejim, operasyonlarını daha önceki gibi yürütemeyecek, bu yüzden de yaygın yolsuzluk ve rüşvetten yararlanarak alternatif limanlarda yeni ağlar kurmaya çalışacaktır. Ancak herhangi yeni bir düzenleme, önceki seviyeye ulaşamayacaktır. 

2: Dolaylı etki
Patlamadan sonra Lübnan iki ana senaryo ile karşı karşıya. Her iki senaryo da rejim üzerinde etkili olacaktır: 
1- Lübnan, ekonomi ve devlet kurumlarında reform yapılmasını da içeren geniş bir reform sürecine girmek istiyor.

Bu seçenek Lübnan halkını ve değişim talep eden güçleri tatmin edecektir. Bu seçenek zorunlu olarak uluslararası kurumların ve bunların arkasında Lübnan dosyasında aktif olan ülkelerin (Fransa, Amerika Birleşik Devletleri ve daha az ölçüde bazı bölge ülkeleri) koşullarına uymak anlamına gelecektir. Bu seçenek aynı zamanda Hizbullah'ın, Beyrut havaalanı ve limanları da dahil olmak üzere ülkenin ana kaynaklarından uzaklaştırılmasını, Lübnan devlet kurumlarının ve çalışma yöntemlerinin uluslararası topluma daha açık ve şeffaf hale gelmesini sağlayacaktır. 

Bu seçenek, rejim ortaklarının Lübnan'daki etkisinin azalacağı ve bununla birlikte daha önce olduğu gibi rejimi destekleme yeteneklerinin en azından orta vadede zayıflayacağı anlamına geliyor. 

2. Reform ve ıslahat sürecine izin vermenin, çıkarlarını doğrudan hedef alacağı kabulünden hareketle Hizbullah ve diğer bazı güçlerin reform sürecine direnmesi sonucu olaylar patlak verebilir.  
Bu direniş, Lübnan'daki olayların patlak vermesine ve önümüzdeki aylarda durumun daha da kötüleşmesine yol açacaktır. Hatta iş, silahlara ve belki de iç savaşa kadar gidebilir. 

Bu senaryoya göre rejim, oyunun araçları konusundaki tecrübesi, Lübnan ve oyuncuları hakkındaki derin bilgisi ve bununla başa çıkma yolları göz önüne alındığında Lübnan'daki kaos durumundan faydalanacaktır. Ancak bu fayda, daha önce istikrar durumunda elde ettiği faydalar kadar büyük veya ona yakın olmayacaktır. 
Sonuç olarak Lübnan şu anda bir dönüm noktasında bulunuyor. Olaylar, tarafların inadı ile tırmanışa geçebilir. Bu noktada rejim geniş bir manevra alanı bulacaktır. Ya da Lübnan bir reform sürecine girecektir. Bu sürecin sonunda ise Hizbullah’ın etkisi kırılacak ve Lübnan orta ve uzun vadede Suriye rejiminden tamamen ayrılacaktır. 

Analiz ve Düşünce Birimi - Jusoor Araştırma Merkezi