Rusya’nın Sınırlar Aracılığıyla Suriye’ye İnsani Yardım Gönderme Mekanizmasının Uzatılmasını Engellememesi Ne Anlama Geliyor?

BM Güvenlik Konseyi, 10 Ocak 2022'de 2585 (2021) sayılı kararı oylama yapmadan 6 ay süreyle otomatik olarak uzattığını duyurdu. Bu nedenle 10 Temmuz'a kadar Babü’l-Hava sınır kapısı üzerinden Suriye'ye insani yardım akışı devam edecek.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Antonio Guterres, 15 Aralık'ta BM Güvenlik Konseyine sunduğu raporda Suriye rejiminin onayına bakmaksızın sınırlar aracılığıyla insani yardım girişinin devam etmesi gerektiğini vurguladı.

Karar metni, mekanizmanın Genel Sekreter'in raporuna istinaden 6 ay süreyle otomatik olarak uzatılmasını öngörse de bu, ABD ile Rusya arasında bir mutabakat olduğu anlamına gelmiyor. Rusya, 27 Aralık 2021'de, sınırlar üzerinden insani yardım mekanizmasının genişletilmesi için Suriye rejiminin kontrolündeki bölgelerde yaşanan insani sorunların çözümünde ilerleme sağlanmasını şart koşmuştu.

Yeni mutabakatın, erken toparlanma projelerine tanınan muafiyetin genişletilmesi ile ilgili olması gerekmiyor. Yani mutabakat altyapıyı içermiyor ve insani yardım operasyonlarıyla sınırlı. Ayrıca gelen yardım hacminde önemli bir değişiklik içermiyor. 2021 yılının ikinci yarısında temas hatları boyunca yardım miktarı 100 kamyonu aşmıyordu.

Bununla birlikte Rusya, kararın uzatılmasına herhangi bir itirazın olmamasını sağlayacak kazanımlar elde etmiş olmalı. Bu kazanımların içinde ABD'nin Suriye rejimi üzerindeki ekonomik yaptırımları daha da hafifletmesi veya en azından Sezar Yasası’ndaki yaptırımlar listesine istisnalar eklemesi, özellikle de Arap gazının ve elektriğin Suriye üzerinden Lübnan’a ulaştırılması gibi kazanımlar yer alıyor. ABD yönetimi, bu son teklife sıcak baksa da nihai ve resmi olarak kabul etmedi.

Aslında sınırlar aracılığıyla insani yardım mekanizmasının uzatılması ile Ocak ayı başlarında ABD ile Rusya arasındaki stratejik istikrar diyaloğunun üçüncü olağanüstü oturumuyla aynı zamana denk gelmesi göz ardı edilmemeli. Yani 2585 sayılı kararın (2021), iki ülkenin liderleri arasında Haziran 2021'in ortasında düzenlenen ikili zirveden sonra iki taraf arasındaki işbirliği imkanını test etmeye giriş olduğu göz önüne alındığında Moskova, Washington ile çatışmamaya özen gösterdi.

Bununla birlikte Rusya, Türkiye'deki BM ofisini zayıflatıp Şam'daki BM ofisinin çalışmalarını güçlendirerek ve daha fazla uluslararası kuruluşu Suriye rejimine ait bölgelerde çalışmaya çekerek temas hatları üzerinden insani yardım akışına olan güveni genişletmek için yoğun çaba harcıyor.