Mercek altında | 2021 yılı 1 Nolu Kanun: Konut krizine bir çözüm mü yoksa halkın tıkanıklığını hafifletme girişimi mi?

Suriye rejimi Başkanı Beşşar Esed 31 Ocak 2021'de Kamu Konut Kurumu'na devlet işçilerine konut inşa etmek için yıllık 5 milyar Suriye lirası kredi verilmesini öngören 1 nolu kanunu onayladı. 

Kanunla ilgili olarak şunlar söylenebilir:

1.    Kanun, yalnızca devlet çalışanlarına konut inşa edilmesi için Kamu Konut Kurumuna %1 oranında indirimli bir kredi veriyor. Kanun kapsamında kamu görevlileri konut değerinin %10'u gibi sembolik bir miktarı ödemek zorunda. Geri kalan miktarı (konut değerinin %90’ı) 25 yılda ödenecek. Bu da daha önce görülmemiş bir kolaylık anlamına geliyor.

2.    Kanun Maliye Bakanlığı ve kamu bankalarının Kuruma kredi vermelerini zorunlu kılıyor. Kanun Bakanlık ve kamu bankalarının kredi yoluyla sürekli gelir elde etmesinin yanı sıra alımlar yoluyla başka gelirler elde etmesini sağlayacak. Bu da bankalara bir hareketlilik katacak ve farklı kesimlerden kamu görevlilerini kapsamasını sağlayacak.

3.    2020 yılı boyunca ülkedeki kamu görevlilerinin sayısında bir artış olduğu kabul ediliyor. Kamuya görevli almada ordu ve yardımcı kuvvetlerde ölenlerin aileleri tercih edildi. Ayrıca çoğu devlet kurumu memur alacaklarını ilan etti. Emekli maaşları da dahil olmak üzere maaşlara birkaç defa zam yapıldı. Birçok kurum çalışanlarına yiyecek ve giyecek ihtiyaçlarını indirimli fiyatlarla temin etme konusunda öncelik tanıdı. 

4.    Bu kanun, rejimin kontrolündeki Suriye toplumunun şimdiye kadarki en kötü ekonomik krizini yaşadığı bir dönemde, resmi istatistiklere göre sayıları 1.6 milyonu bulan kamu görevlilerinin gelirlerini artırma girişimi kapsamında geliyor. Rejim ve müttefiklerinin art arda gelen krizleri çözemedikleri bir ortamda bu kanunun kabul edilmesi rejim ve müttefiklerinin kamu görevlilerine ikramiye verme ya da vaat etme girişimi olarak görünüyor. Rejimi destekleyenlerin çoğu bu sektöre mensup. Kanun ekonominin kötüleşmesiyle artan halk hoşnutsuzluğunu hafifletmeyi amaçlıyor. 

5.    Son dönemde kamu sektöründe yüksek oranda istihdam artışı gerçekleşse de maaşlar hala çok az. Bununla birlikte özel sektördeki maaşlardan daha iyi durumda. Kamu çalışanlar en azından düzenli olarak maaş alabiliyor. Ayrıca çalıştıkları iş ve pozisyona bağlı olarak çeşitli yardımlar alıyorlar. Onlara yönelik konut temini konusu da bu sektörün 2021'deki en önemli kazanımlarından biri olarak karşımıza çıkıyor.

6.    Önceki yıllarda görülen yerinden edilme ve göç süreçlerinin bir parçası olarak rejimin kontrolündeki şehir ve kasabalarından on binlerce kişinin göç etmesi sonucu Suriye'deki konut arzı son zamanlarda bir miktar yükseldi. Bu yüzden kanunun arzdan çok daha zayıf olan talebi karşılamak amacıyla çıkarıldığı söylenemez. Kanun esas olarak işçilere fayda sağlamak için çıkarılmış görünüyor. Rejim kanunu kamu görevlilerine, özellikle de askeri ve güvenlik kurumlarında çalışanlara bir pay vermek için kullanabilir. 

Analiz ve Düşünce Birimi - Jusoor Araştırma Merkezi