Deyrizor ve Süveyda’daki kargaşada DAEŞ’in mevzilenmesi
Ağustos 2023’ün ortasından bu yana Suriye, DAEŞ dahil çeşitli yerel aktörlerin konumlarını etkileyebilecek, yıllardır benzeri görülmemiş saha gelişmelerine sahne oluyor. Deyrizor ve Süveyda’da güvenlik ve askeri örgütün konuşlanma ve faaliyet alanına giren bölgelerde huzursuzluk yaşanıyor.
Deyrizor’da Arap aşiretler ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında çıkan çatışmalar, genellikle Fırat’ın doğusundaki bölgelerde ve DAEŞ’in çok sayıda faaliyetinin kaydedildiği doğu kırsalında yoğunlaştı. Suriye rejimine karşı benzeri görülmemiş protestolara sahne olan Süveyda Badiyesi’nde örgüte bağlı hücreler zaman zaman faaliyet gösteriyor. Bu da örgütü olay mahalline yakınlaştırıyor ve karşılıklı nüfuz sahibi kılıyor.
Örgütün, çatışmalar döneminde SDG ve Deyrizor’daki iş birlikçilerine yönelik hedef kitlesini genişletmediği görülüyor. Ayrıca örgüt, Uluslararası Koalisyon ile çalışmaya devam aşiretlere yönelik de herhangi bir adım atmadı veya resmi bir tavır açıklamadı. Tam tersine DAEŞ hücreleri, çatışma bölgelerindeki askeri ve güvenlik faaliyetlerini neredeyse tamamen durdurdu. Ayrıca bu alanların dışında Rakka, Haseke ve Deyrizor’un batısında SDG’yi hedef almaya devam etti.
DAEŞ’in ittifaklar ve tavırlar açısından sahneyi daha karmaşıklaştırma tecrübesine nazaran iki taraf arasındaki çatışmanın sonucunu bekleyip izlemeyi tercih ettiği açık. Bu nedenle aşiretleri destekleyecek ya da hareketini olumsuz etkileyecek herhangi bir mesaj göndermedi. Bununla birlikte örgütün yerel destekçileri, aşiretlere iş birliği yapıp SDG’yi Deyrizor’dan çıkarmak için elverişli koşullardan yararlanmaya davet etti. Ancak örgütün dış destekçileri, aşiretlerle ve onların mevcut durumuyla alay etmeye daha meyilliydi.
Örgüt, Süveyda’da protestoların olduğu dönemde ilin idari sınırları içerisinde herhangi bir operasyon gerçekleştirmedi ve 2023 yılı başından bu yana sıfıra düşen etkinliğini artırmak için buradaki istikrarsızlık durumundan faydalanmadı. Halbuki örgüte bağlı hücreler doğu kırsalında bulunuyor. Ayrıca yakındaki Dera’da rejim ve işbirlikçilerine karşı operasyonlar yürütüyor. Süveyda, örgüt açısından Süveyda, Dera ve Kuneytira illerini içeren Huran Bölgesi’ne bağlı.
Örgüt Suriye’nin güneyindeki Huran Bölgesi, Süveyda protestolarını Bereke bölgesinde bağlı Deyrizor’daki protestolardan farklı şekilde ele alıyor. Çünkü iki bölge arasında liderlik ve hücre faaliyeti düzeyinde merkeziyetçi olmayan bir yapı bulunuyor.
Örgütün mevcut tarafsız tutumu ve Suriye’deki yeni huzursuzluklardan uzaklaşma politikası bazı hesaplamalara bağlı. Süveyda’yi hedef almak, propaganda, yerel destek ve çatışmanın taraflarını yıpratma gibi istediği siyasi hedefe ulaştırmayacaktır. Ancak daha önce olduğu gibi rejimin kendisine alan bırakması halinde büyük olasılıkla Süveyda Badiyesi’ndeki faaliyetini genişletme fırsatını kaçırmayacaktır. Zira Deyrezor’dan farklı olarak Dürzi mezhebinin liderleri ile gelecekte müzakere yapma imkânı bulunmuyor. Ayrıca tarafsızlık konumu, SDG’yi hedef almak, bilgi toplamak veya kaynakları iyileştirmek amacıyla bölgedeki yerel topluluklarla faaliyetlerini genişletmek için müzakere etmesine yardımcı oluyor. Uluslararası koalisyon ateşkes uygulaması ve hücrelerine karşı askeri ve güvenlik çabalarını yönlendirmesinden dolayı Deyrezor’a müdahalesi onu yıpratabilir.
Sonuç olarak örgüt gerek aşiretleri sınıflandırması gerek çeşitli Arap ve Kürt unsurlarıyla birlikte SDG’yi hedef alması, gerekse rejim güçlerini ve işbirlikçilerini hedef alması açısından Deyrizor ve Süveyda’daki çeşitli taraflara yönelik politikasını değiştirmedi. Ancak saha koşulları ve protestolar, kendisini bekleme ve belki daha sonra Doğu Suriye'deki taraflara bazı lojistik ve mali çıkarlar elde etmek için baskı yapma seçeneğine itti.