14 Ocak 2023’te Suriye rejimi Başkanı Beşşar Esed, nesebi gayrı sahih olan çocukların durumlarının düzenlenmesi ve bakımlarına ilişkin 2023 tarihli 2 sayılı kararnameyi yayınladı.

Kararname, 9 fasıl halinde 54 maddeden oluşuyor. Kararnamede nesebi gayrı sahih olan bir çocuğun bulunması ve kaydedilmesine ilişkin prosedürlerin yanı sıra konuyla ilgili terimlerin tanımı, amaçları ve uygulama kapsamı yer alıyor. Kararnamenin maddeleri arasında “Yaşam Melodisi Evi” adı verilen ve nesebi gayrı sahih olan çocukların durumlarını düzenleyecek bir kurumun kurulması ve nesebi gayrı sahih çocukların bu kurumla ilişkisi yer alıyor. Ayrıca nesebi gayrı sahih olan çocukları alternatif aileye yerleştirmek gibi maddeler içeriyor.

Uygulamada kararname, nesebi gayrı sahih çocukların durumlarını takip etmekle görevli kurumun mali ve idari yönden bağımsız hale getirilmesi dışında içerik açısından yeni bir şey getirmiyor. Rejim bu kararname ile iki amaca ulaşabilir:

• Yerel, uluslararası ve bölgesel kurumlardan fon ve para toplamak için yeni toplumsal kurumlar kurma yoluyla erken iyileştirme projesi fonlarından kazanç sağlayabilir. Bu şekilde yurt dışındaki kişi veya kurumlardan bu derneklere gelen tüm bağışların ABD doları ve döviz cinsinden ödenmesinden dolayı döviz girişine katkıda bulunacaktır. Bu da rejime gıda, silah veya yakıt ithalatını desteklemek için gerekli dövizi sağlayacaktır.

• Toplumsal yükü rejimin sırtından alıp uluslararası toplumun kurumlarına yüklemek. Özellikle de rejim, yürüttüğü askeri operasyonlardan etkilenenlere hizmet ve istihdam sağlama önceliğini sürdürürken, kontrolü altındaki bölgelerde sosyal faaliyetlerini genişletme eğilimi taşıyor.

Aslında Suriye daha önce, nesebi gayrı sahih çocuklar konusunu çeşitli yasalarla düzenlemişti. Bunların başında 1970 tarihli 107 sayılı kimsesiz çocuklara yönelik bakım kanunu geliyor. 2007 yılında çıkarılan 26. Sayılı Medeni Hal Kanunu da nesebi gayrı sahih çocukların bulunmasını izleyen prosedürleri düzenliyor. 2012 tarihli 69 sayılı kanun, nesebi gayrı sahih çocukların bakımı için başka bir aileye verilmesine izin veriyor. 2012 tarihli 70 sayılı kanun, “buluntu” kelimesini “nesebi hayrı sahih” olarak değiştirdi. Sosyal İşler Bakanlığı 2013 tarih ve 788 sayılı karar ile nesebi gayrı sahih çocukların ailelere verilme şartlarını belirtiyor. Son olarak 2021 yılında çıkarılan Medeni Hal Kanunu’nun 29. maddesi önceki medeni kanunu yürürlükten kaldırarak mevcut KHK’yı bu metinlerin toplamı haline getirdi.

Esed’in çıkardığı yeni kararnamenin, kanun çıkarma konusundaki asli yetkiye sahip Halk Meclisi’nin oturumundan bir gün önce çıkarıldığı görülüyor. Buna karşılık cumhurbaşkanının yasama yetkisi, ülke güvenliğini etkileyen zorunluluk nedeniyle Halk Meclisi’nin çalışmadığı zamanlarda ihtiyat olarak kabul ediliyor. Bu durum, Suriye’deki yeni oluşan teamül ile açıklanabilir. Maaş zammı ve af gibi olumlu kararlar, Cumhurbaşkanlığı tarafından veriliyorken, vergi artışları ve tartışmalı kanunlar Halk Meclisi’ne bırakılıyor. Bu şekilde içeriye ve dışarıya Cumhurbaşkanı’nın, diğer devlet kurumlarından farklı olarak olumlu bir durum teşkil ettiği mesajını veriliyor.

Özetle rejim tarafından çıkarılan kararnameler, topluma hizmet etme ve onları gözetme gibi amaç olmadan, uluslararası toplum nezdinde imajını iyileştirmeyi ve Batı yaptırımlarını aşmayı hedefliyor.