Yeni Suriye Yönetiminin Öncelikleri Nelerdir?
Oca 21, 2025 51

Yeni Suriye Yönetiminin Öncelikleri Nelerdir?

Font Size

Suriye'de yeni yönetimin iktidara gelmesinin üzerinden bir aydan fazla zaman geçmiş ve bu süre zarfında yönetimin öncelikle muhtemelen geçiş döneminde de üzerinde çalışılmaya devam edeceği birkaç konuya odaklandığı görülmektedir: İstikrar, yönetim, meşruiyet ve egemenlikle.  

Yeni yönetim, imkan ve gücüne göre önceliklere yanıt vermiş, ancak harcama yapılacak alanların genişliği ve zorlukların çokluğu karşısında yetersiz kalmıştır. Yönetim, Ahmed eş-Şera'nın 4 Aralık 2024'te belirttiği üzere, yalnızca Halep'te bir geçiş aşamasını yönetmeye hazırdı. Yönetim buna binaen, aşağıdaki önceliklere yönelik kabiliyetler edinmeyi esas almıştır:  

1. Güvenliğin Sağlanması ve İstikrar:  

Yeni yönetim, önceki rejimin güvenlik teşkilatlarını dağıtarak onların liderlerinin peşine düşmüş ve güvenlik kontrolü konusunda alternatif olması için Kurtuluş Hükûmeti'nin güvenlik teşkilatına güvenmiştir. Ancak çeşitli illerdeki güvenlik ihtiyaçlarını karşılayabilmek için hâlâ büyük bir genişlemeye ihtiyaç duyulduğu anlaşılmaktadır. Güvenlik ortamının tüm ülkeye yayılmasının gecikmesi güvenlik olaylarını ve organize suçu artıracaktır. Bu durum diğer düşman taraflarca, özellikle rejim bakiyesi gruplar ve IŞİD hücreleri tarafından istismar edilebilecektir.  

Yeni yönetimin güvenlik ortamının sağlanması önceliği, siyasi geçişin sağlanması ve mültecilerin geri dönüşünü ve yatırımı teşvik eden istikrarlı bir ortamın oluşturulması ve bununla birlikte çeşitli bölgesel ve uluslararası taraflarla siyasi ilişkiler kurulması ile bağlantılıdır.  

2. Hizmetlerin Sağlanması:  

Yeni yönetim, özellikle elektrik, su, kanalizasyon ve barınma alanlarında sunulan hizmetleri seviyesi konusunda fark yaratma sözü vermiştir. Ancak bunun için kaynaklara ve etkilerinin ortaya çıkması için çok fazla emek ve zamana ihtiyaç vardır. Ayrıca bunun için çoğu zaman dışarıdan desteğe de ihtiyaç duyulacaktır. Örneğin Katar ve Türkiye uluslararası havalimanlarını rehabilite etmek için bir proje başlatmışlardır. Ayrıca Türkiye, Suriye'nin tamamını kapsayacak şekilde Halep'te elektrik sektörünün rehabilite edilmesi için bir proje başlatmıştır. Suriye kıyılarına elektrik sağlamak amacıyla Türkiye ve Katar'a ait iki yüzer elektrik santrali Suriye kıyılarına ulaşmıştır. Ürdün ise, Suriye'nin güneyine elektrik sağlayan elektrik hatlarının onarımına başlamıştır.  

Yeni yönetim, hizmetlerin sağlanması alanında bir dizi zorlukla karşı karşıyadır. Bu zorlukların en önemlileri, önceki rejimin miras bıraktığı tamamen çökmüş altyapı, kamu sektöründeki gevşeklik ve idari yolsuzluk, uluslararası yaptırımların devam etmesi ve öz kaynakların yetersizliğidir. Ancak yaptırımlardan muaf tutulma ve dış destek fırsatları, yeni yönetime bu alanda ilerleme kaydetme imkânı sunacaktır.  

Yeni yönetim, kamu hizmetlerinin sağlanması konusunda ilerleme kaydetmeye önem vermektedir. Çünkü bu, devletin ve kurumlarının yeniden inşası yönünde mesajlar ve göstergeler içermekte ve halk nezdinde meşruiyet kazanmaları için ihtiyaçları olan şeydir. Ayrıca asgari hizmetlerin sağlanması bir nevi istikrar ve güvenlik ortamı sağlayacak, böylece mültecilerin geri dönüşü ve bölgede istikrarın tesis edilmesine yönelik bölgesel ve uluslararası eğilimlere uyum sağlanmış olacaktır.  

3. Uluslararası İzolasyonun Kaldırılması:  

Bölgesel ve uluslararası aktörler, Şam'da iktidara gelen yeni yönetimle iletişim kurmaya başlamıştır. Yönetim, ülkelerin kendisiyle iletişim kurma isteğini fırsat bilerek, Suriye ile kurulan ilişkilerde yeni bir tablo çizilmesi için çeşitli uluslararası taraflarla iletişim kurma inisiyatifi almaya başlamıştır. Ancak uluslararası iletişimin araştırılması ve değerlendirilmesi için daha fazla zamana ihtiyaç vardır. Ayrıca Suriye'deki dahili ortamın istikrara kavuşması ve Trump'ın tekrar Beyaz Saray'a dönmesinin ardından Amerikan politikalarının ortaya çıkması da beklenmelidir.  

Yeni yönetimin Suriye'ye uygulanan yaptırımların kaldırılması ve ülkenin siyasi izolasyonunun sona erdirilmesi için uluslararası ilişkilere, ittifaklara ve ortaklıklara ihtiyacı vardır. Ayrıca dış destek de yeniden yapılanma sürecinin hızlanmasına katkı sağlayacaktır. Yeni yönetim, bölgenin istikrarını destekleyen uluslararası eğilimin Suriye'nin istikrarını desteklemeye başlamasını ummaktadır. Bu destek, terörle mücadele konusunda kurulan ortaklıklara, kalkınma ve refaha geçişe katkı sağlayacaktır.  

4. Ordunun Kurulması ve Silahların Sadece Devletin Elinde Toplanması:  

Yeni yönetim, önceki rejim dönemindeki ordudan farklı bir yapı ve muharebe doktrini olan profesyonel bir ordunun planlandığını ve gruplara dayalı bir yapıdan, Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı'na bağlı ordunun kurulmasına geçiş için çalışmaların başlatıldığını duyurmuştur. Savunma Bakanlığı, Askeri Operasyonlar Dairesi birimleriyle, ardından da diğer Suriye Milli Ordusu birimleriyle entegrasyon sürecini başlatırken, Suriye'nin tamamındaki diğer güvenlik birimlerinin ve askeri birimlerin de orduya entegre edilmesi planlanmaktadır.  

Yeni yönetim, Suriye'deki askeri yapılanmayı yeniden şekillendirmek ve grupların elindeki silahların kullanımını sınırlamak için iç diyaloğa dayanmakta ve bunun için bölgesel ve uluslararası müttefiklerin desteğine ihtiyaç duymaktadır. Ancak gruplara dayalı bir yapıdan devlet ordusunun kurumsal örgütlenmesine geçiş, devletin elinde istikrarlı kaynakların bulunmasını, yeni örgütlenme ve yönetim sürecinin uygulamaya geçirilmesi için uygun bir planlamayı gerektirmektedir. Tüm bunlardan önce de, tüm gruplar nezdinde herkesin katkı sunduğu bir proje etrafında şekillenen güvenlik ve siyasi istikrara ihtiyaç vardır. 

Son olarak, Şam'daki yeni yönetimin öncelikler listesinde çok geniş bir yelpazede acil ihtiyaçlar bulunmaktadır. Öte yandan yeni yönetimin, birçok krizin üstesinden gelme kabiliyetini artırma fırsatı bulunmakla birlikte ortadan kaldırmaya çalıştığı ve nasıl başa çıkılacağı üzerinde kafa yorduğu pek çok zorluk ve hatta tehdit de bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi, Suriye'nin istikrarı temelinde bölgesel istikrarı sağlayacak olan, her zamankinden daha fazla önem kazanan bölgesel ve uluslararası çıkarlardır.