İdlib'de süregelen gerilim Sükûnet son mu buluyor?
Oca 15, 2024 1852

İdlib'de süregelen gerilim Sükûnet son mu buluyor?

Font Size

Suriye'nin kuzeybatısında yer alan İdlib, üç aydır çeşitli silahlarla neredeyse aralıksız bir şekilde şiddetli bir bombardımana maruz kalmaktadır. Bu bombardımanlarda 2021 yılından beri ilk defa fosfor bombaları da kullanılmış ve rejim güçleri 6 ve 7 Ocak 2024 tarihlerinde İdlib'i fosfor bombalarıyla hedef almıştır.

Bombardımanlar birçok sivil, askeri ve ekonomik tesisi hedef almıştır. Halep'in batı kırsalı ve İdlib'in doğusuna odaklanan operasyonlara çoğunluğu Lübnan Hizbullahı ve İran Devrim Muhafızları komutanları tarafından yönetilen rejim güçlerine ait topçu birliklerinin yanı sıra Rus savaş uçakları da katılmıştır. Öte yandan Türk silahlı kuvvetleri, aralıksız süren bombardımanların ardından, atış yapılan bazı hedeflere karşılık vermiş ve Halep'in batısında rejime ait üslerden birini de hedef almıştır.

İlk olarak Ekim 2023'ün başlarında Humus'taki bir askeri okula düzenlenen saldırının ardından gerilim tırmanmaya başlamıştır. Rejim, Suriye muhalefetini bu saldırının arkasında durmakla suçlamış ve art arda -hala devam eden- şiddetli bombardımanlar düzenlemiştir. Ancak ateşkes rejimi, gerilimin tırmanmaya başlamasından önce de aşınmaktaydı. 2023 yılının ortalarından bu yana taraflar, temas hattı üzerinde ve bu hattın gerisinde karşılıklı olarak sürekli kara saldırıları, temas hattının derinliklerinde ise insansız hava araçlarıyla hava saldırıları gerçekleştirmektedir.

Aslında rejim, mevzilerine yapılan sürekli saldırıları durdurmak istemektedir. Çünkü saldırıların devamı İdlib'deki temas hatlarındaki angajman kurallarının değişmesine yol açabilecektir. Bu yüzden bombalamalarda daha fazla zarar verebilmek için sivilleri hedef almakta ve ateşkesin bozulmasından muhalifleri ve HTŞ'yi sorumlu tutarak üzerlerinde baskı kurmaya çalışmaktadır. Ayrıca muhaliflerin kontrölündeki bölgelerdeki askeri gücü yok etmek için de teçhizat, mekanizma ve silahları hedef almaktadır.

Öyle görünüyor ki Rusya ve İran, Fırat'ın doğusunda ABD ile Türkiye arasındaki koordinasyonun artması nedeniyle ve Mayıs 2023'te yapılan dörtlü zirvenin ardından durdurulan diplomatik düzeyde normalleşme adımlarına devam edilmesi yönünde Türkiye'ye baskı yapmak amacıyla rejimin İdlib'de gerginliği artırmasını desteklemektedir. Öte yandan Türk silahlı kuvvetlerinin rejim mevzilerini hedef alması, Ankara'nın, rejimin ve İranlı milislerin kendisinden taviz koparmak amacıyla askeri baskı uygulamalarını önlemeye hazır olduğu mesajını vermektedir.

Son dönemde yaşanan gerginlikte, rejimin bombalamalarını Halep'in batı kırsalındaki cepheler, özellikle de Daret İzze üzerinde yoğunlaştırdığı görülmektedir. Görünüşe göre bu bombalamaların amacı, Kuzey Halep ile İdlib arasında muhaliflerin kontrölünde bulunan bölgeler arasındaki bağı askeri operasyonla veya ateş gücüyle kesebileceğini göstermektir.

Sonuç olarak İdlib'de çatışmaya taraf güçlerin 2020 ve öncesinde yaşananlara benzer bir şekilde açık bir çatışmaya girmeleri mümkün görünmemektedir. Ne rejim ne de müttefikleri geniş çaplı bir saldırı başlatmaya hazır değildir ve Türkiye de tüm kırılganlığına rağmen var olan istikrarı bozmak istememektedir. Bu durum, karşılıklı olarak birbirleri üzerindeki baskıyı sürdürme ve angajman kurallarını değiştirme amacı taşıyan, zaman zaman artan gerginliğin ve bombalamaların devam etmeyeceği anlamına gelmemektedir. Ancak, sükunetin bozulmasına ve sahadaki hareketliliğin kapsamının genişletilmesi girişimlerine de yol açabilmektedir.