Suriye Rejimi Anayasa Komisyonu Başkanını ve Üyelerini Halk Meclisi'nden Çıkardı
Ağu 05, 2024 1066

Suriye Rejimi Anayasa Komisyonu Başkanını ve Üyelerini Halk Meclisi'nden Çıkardı

Font Size

Suriye rejimi, 29 Temmuz 2024'te temmuz ayı ortasında yaptığı seçimlerin ardından Halk Meclisi'nin dördüncü yasama dönemi üyelerinin isimlerini açıkladı. 2254 (2015) sayılı Karar uyarınca Birleşmiş Milletler himayesinde 2019 yılında oluşturulan Anayasa Komisyonu'nun başkanı ve üyeleri meclis üyeliğinden çıkarıldı. 50 üyeli komisyon başlangıçta rejimi temsil eden 19 üyeden oluşmaktaydı ve bu üyelerin tamamı Halk Meclisi üyesiydi. Bunların arasında 15 üyeden oluşan alt komisyonun 7 üyesi de bulunmaktadır.  

Rejim, 2020 yılında üçüncü yasama dönemi Halk Meclisi seçimlerinde alt komisyondan 3 üye dahil olmak üzere genişletilmiş komisyondan 9 üyeyi çıkarmıştır. Ardından 2024 yılında, alt komisyonun iki üyesi de dahil olmak üzere genişletilmiş komisyonun 6 üyesi dördüncü yasama döneminde çıkarılmıştır. Bunlardan biri de Halk Meclisi Anayasa ve Yasama İşleri Komisyonuna başkanlık eden ve 2012 yılından bu yana üye olan komisyon eş başkanı Ahmed el-Kuzbari'dir. 

Dolayısıyla mevcut haliyle Anayasa Komisyonu'nda Halk Meclisinden yalnızca 4 üye bulunmaktadır. Alt komisyonun iki üyesi arasında dağılmış durumdadır ve şu isimlerden oluşmaktadır: Şam kırsalından işçi ve çiftçi sektöründen, Baas Partisi'ne mensup Cemal Abdurrezzak Kadiri, yine Muhammed Hamşo'ya bağlı Şam Listesi'ndeki işçi ve çiftçi sektöründen Şamlı Muhammed Ekrem El-Aclani. Genişletilmiş komisyonun diğer iki üyesi, Şam işçi ve çiftçi sektörü listesinde yer alan ve Baas Partisi'ne mensup olan Tartus kırsalından Raide Yasin Vakkaf ile Şam kırsalından olup nüfusun geri kalanını temsil eden ve Baas Partisi'ne üye olan Rimon Sabra Hilal'dir. 

Rejim, bu tavrıyla Anayasa Komisyonu'nun Cenevre'deki ilk toplantısını yaptıktan bir gün sonra göstermiş olduğu tavrı pekiştirmeye çalışmaktadır. Beşar Esad, komisyona katılan heyetin rejimi temsil ettiği iddiasını yalanlamış, esas olarak müzakerelerin veya tartışmanın bir parçası olmadığını ve sadece ait olduğu hükûmetin bakış açısını temsil ettiğini ifade etmiştir. Cenevre'de bulunan heyet rejim tarafından desteklenmektedir ve üyeleri hükûmetle aynı siyasi iklimdendir. Ancak bu hükûmetin görüşmelere katıldığı anlamına gelmemektedir. Anayasa Komisyonunda hukuken bulunmasa da komisyona katılan üç partiden hiçbirini tanımadığını teyit etmiştir. 

Rejimin Anayasa Komisyonunda Halk Meclisi üyelerinden az sayıda kişiyi bırakması, komisyonu büyük ölçüde önemsemediği, oturumların gerçekleşmesi veya elde edilebilecek sonuçlar açısından komisyona sırt çevirdiği, bu sonuçların, herhangi bir resmi statü taşımayan taraflar arasında yapılan tartışmalar olarak görüleceği anlamına gelmektedir. Ayrıca komisyonun hiçbir yetkisi yoktur ve Suriye anayasasını değiştirmeye yönelik mekanizmaların işlediği çerçevelerin dışında faaliyet göstermektedir. Rejimin bu davranışı, Anayasa Komisyonu görüşmelerinin dokuzuncu turunun yeri hakkında konuşmanın artık kendisi için pek de önemli olmadığını göstermektedir. 

Son olarak BM Özel Temsilcisi'nin, Suriye rejimi tarafından atanan heyetin yapısının değiştirilmesi konusunda Suriye rejimiyle görüşme yetkisi bulunmamaktadır. Ancak Anayasa Komisyonunun yeni gerçekliğini Güvenlik Konseyi için ortaya koymaya çalışması ve 2254 sayılı kararda belirtilen düzene uygun olarak uygulanması için gerekli önlemleri almasını talep etmesi gerekmektedir.