Mercek Altında | İdlib'de gerginlik mesajları
 
Suriye’nin kuzeybatısındaki gerginliği azaltma bölgesi, Haziran 2021’in başından bu yana Mart ayından sonra benzeri görülmemiş hava saldırılarına uğruyor. Savaş uçakları, topçu birlikleri ve füzelerin kullanıldığı bu saldırılarda sivil, ekonomik ve tıbbi birçok tesis bombalandı.

Türk topçuları, Şubat 2020'den bu yana ilk kez İdlib'in güneyindeki topçu mevzilerini hedef alıyor. Bunun sonucunda Suriye rejimine ait bir askeri araç imha edildi ve çok sayıda asker öldü ve yaralandı.

Yeni gerginlik saldırıları sırasında Rusya'nın sabit ve hareketli hedefleri doğrudan vurabilen, lazer güdümlü ve isabet şansı yüksek "Krasnopol" füzelerini kullandığı görülüyor. Bu füzeler, topçu silah sistemi ya da insansız hava araçlarından ateşleniyor.

Mart ayındaki ilk gerginlikten bu yana Türkiye, İdlib'in güneyindeki Cebel Zaviye’deki (Zaviye dağı) bazı askeri noktalarını, Suriye rejim güçleriyle temas noktalarına yakın yerlere yeniden yerleştirdi. Bu da bölgede askeri operasyonların yeniden başlamasına yol açacak herhangi bir senaryoya hazır olduğuna işaret olabilir.

15 aydan fazla bir süre ateşkesin devam etmesine yol açan Türkiye ile Rusya arasındaki ortak iş birliğinin ardından gerginlik, iki tarafın ilişkilerine duyduğu güvenin sarsılmasıyla bağlantılı görünüyor. Güven kaybının nedenlerini şu şekilde sıralamak mümkün:

• Suriye dahil birçok konuda Türkiye'nin ABD ile ilişkileri yeniden kurmakta ısrar etmesi. Bu ise Rusya'nın çıkarlarına zarar verebilir veya önüne daha fazla engel koyabilir. Örneğin, Fırat'ın doğusundaki güvenli bölge önerisinin yeniden gündeme getirilmesi, ister istemez Soçi Mutabakatıyla (2019) çatışma anlamına geliyor. Washington ile Ankara arasındaki insani yardım dosyasında iş birliği de Moskova'nın merkezi mekanizmayı 2014'ten önceki haline döndürme çabalarını engelliyor.

• Rusya, Suriye'de Türkiye ile imzaladığı mutabakat zaptını uygulama mekanizmasından memnun değil. Bu mekanizma, İdlib dosyasından daha çok Doğu Fırat dosyasını çözmeye daha fazla önem veriyor. İdlib dosyası da terörle mücadele, Türk kuvvetlerinin geleceği, ticaret ve ulaşım hareketinin kaderi gibi halen en tartışmalı konuların askıya alınmasına tanıklık ediyor.

Bununla birlikte, gelecekteki muhtemel bir senaryoya hazırlık kapsamında Türk askeri noktalarının kapasitesini ve hazırlığını değerlendirmek için ateş manevraları dışında, büyük çapta askeri operasyonların yeniden başlaması uzak bir ihtimal olarak görülüyor.

Genel olarak Rusya, azami baskı politikasının, Türkiye'yi Suriye'de ve hatta yurtdışındaki çıkarlarına zarar verecek herhangi bir adım atmaktan caydırmaya katkıda bulunacağını umuyor. Aynı şekilde İdlib ile ilgili çözüm bekleyen sorunların çözümü için uzmanlar düzeyinde ikili müzakerelerin yeniden başlamasını ümit ediyor.

analiz ve düşünce birimi - Jusoor Araştırma Merkezi