Jusoor Araştırma Merkezi, 3 Mayıs 2023 Çarşamba günü İstanbul'da özel ve mini bir çalıştay düzenledi. "ABD'nın Suriye Rejimiyle normalleşme girişimlerine yönelik tutumu" başlığı altında düzenlenen çalıştaya Amerika Birleşik Devletleri'nde çalışan Suriyeli araştırmacılar ve Suriyeli aktivistlerin yanı sıra resmi Suriye muhalefetinden yetkililer katıldı.

Çalıştay, Jusoor Araştırma Merkezi Genel Müdürü Muhammed Sermini’nin konuşmasıyla başladı. Sermini Şubat 2023'te Suriye'yi vuran depremin ardından Suriye Rejimi ile normalleşme girişimlerinin hızlanmasına yönelik derin bir anlayışa ihtiyaç duyulduğunu belirterek Rejimle daha önce devam eden siyasi temasların depremle birlikte insani yardım adı kılıfı altında yapıldığını söyledi. Sermini çeşitli yerel ve uluslararası tarafların ABD’nin tutumunu izleyip beklediğini belirterek medyadaki açıklamalarda görüldüğü üzere uygulamalar açısından bu tutumun endişe verici olduğunu ifade etti. 

Katılımcılar ABD'nin Rejim ve onunla siyasi normalleşme konusundaki tutumunun gerçekliğini anlamaya çalışan sistematik brifingler sundular. Yakın zamanda Washington'u ziyaret eden heyet içinde yer alan müzakere komitesi üyeleri ile Suriye ve bölge meseleleriyle ilgilenen Amerikan araştırma merkezlerinde çalışan Suriyeli araştırmacılar ve uzmanlar zengin katkılarda bulundu.

Katılımcılar ABD’nin tutumu ve bunun yerel aktörler ve Suriye meselesiyle ilgilenen ülkeler, özellikle de Arap ülkeleri ve Türkiye üzerindeki etkisini tartıştı. Katılımcılara göre basında BM’nin 2254 (2015) sayılı kararını ve Suriye'de barışçıl değişimi desteklediği ifade edilen bu tavır, aslında son yıllardaki bölgesel ve uluslararası değişimlerden büyük ölçüde etkilendi. Bu değişimlere başta Suriye meselesi olmak üzere Washington’un önceliklerini değiştirdi.

Ayrıca ABD’nin “gerilemiş” olarak nitelendirilebileceğimiz tutumunu etkileyen diğer birçok girdi vardır. Bu girdiler, bölge ülkelerinin, olumlu ya da olumsuz müzakere mesajları iletmek isteyen ve Suriye'yi her türlü niyetleri test etmek için bir alan haline getiren Rejimin müttefikleriyle (Rusya ve İran) olan çıkarlarıyla ilgilidir. Bu ülkelere aracılık yapan Suriye jeopolitiği buna katkı sundu.

Katılımcılar, yerel aktörlerin konumlarının ve tavırlarının ABD'nin gerileyen tutumu üzerindeki önemli etkisini de tartıştılar. Çünkü konu, ABD’deki demokratların yönetimi ve onların Suriye dosyasındaki sorumluluğuyla ilgili. Dolayısıyla çalıştayın son eksenindeki tartışma, ABD'nin müttefiklerine Rejimle normalleşme fırsatı vermeye yönelen tutumuna karşı muhalefetin seçenekleriydi. ABD her ne kadar resmi olarak bunu desteklemese de buna izin vermiş oldu. Katılımcılar uluslararası ve bölgesel etkileşimlerin sebeplerini anlamaya çalışmak yerine muhalefetin güçlü ve zayıf taraflarını ortaya koyma, fırsatlara yatırım yapma ve problemleri çözme mekanizmaları üretme aşamasına geçilmesi gerektiğini belirttiler.

Katılımcılara göre başta ABD’nin tutumu olmak üzere bölgesel ve uluslararası tutumlara ilişkin tartışmalar endişe kaynağı olsa da özellikle Corona krizinden sonra dünyanın içinden geçtiği hassas ve istikrarsız dönem ve Corona’nın neden olduğu ekonomik durgunluk, ardından Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı ve bunun yansımalarını anlamak gereklidir. Bu nedenle Suriye sahnesi istikrarsız olup nihai noktasını belirlemek zor. Ayrıca gelecekteki muhtemel gerilimler mevcut bütün geçici düzenlemeleri değiştirebilir.

Bu nedenle katılımcılar, Suriye muhalefetinin Suriyelilerin Suriye'nin geleceği için istediği ulusal vizyona ulaşmak için bütün ülkelerle devam eden olumlu etkileşime ek olarak kendi iç yapısını güçlendirmek ve sorunları çözmek için zaman ayırması gerektiğini belirttiler.