Mercek altında | Beş bin liralık banknot çıkıyor

Suriye Merkez Bankası'nın gereğince faaliyet gösterdiği resmi kanun olan 23. Kanunda 2011 yılından sonra bazı değişiklikler gerçekleşti. Bu kapsamda 16. madde 2018 yılında değiştirilerek 5.000 Suriye lirasına kadar olan banknotların çıkarılması mümkün hale geldi. Daha önce bu maddeye göre en fazla 1.000 liralık banknot çıkarılabiliyordu. Bu değişikliğe göre gözlemciler yeni banknotun 2018 yılında çıkarılmasını bekliyorlardı. 

Bu değişiklikler, sözde Para ve Kredi Konseyi'nin veya Suriye Merkez Bankası Başkanı ve ekonomi ekibinin talebi üzerine Suriye Lirasının, içinde bulunduğu koşullara uyum sağlaması amacıyla yapılmış görünüyor. Yeni banknotla ilgili şu değerlendirmeleri yapmak mümkün:

1- Yeni banknot basılması için hazırlıklar uzun zaman önce yapıldı. Çünkü yasa bunun basılmasına izin verecek şekilde değiştirilmişti. 2018'de Merkez Bankası'na yakın medya, yeni banknotun bir resmini yayınlayarak yakında tedavüle gireceğini açıklamıştı. Ancak yayınlanan fotoğraf, 2021 yılında tedavüle giren banknotun gerçek görüntüsünden farklıydı. 

2- Yeni banknotta Beşşar Esed ve babasının fotoğrafı bulunmuyor. Daha önce tedavüle giren 2000 Suriye lirasında Beşşar Esed ve babasının fotoğrafı bulunuyordu ve bu, özellikle de Suriye'nin kuzeyinde büyük bir boykotla karşılaşmıştı. Yeni tasarımında Beşşar Esed ve babasının fotoğrafı bulunmamasının bundan kaynaklandığı düşünülüyor. 

3- Tedavüle giren yeni banknotta bulunan özelliklerin başında Suriye bayrağının yanı sıra son dönemde başta Şam'daki Emevi Meydanı olmak üzere pek çok şehrin meydanlarına dikilen Suriyeli asker heykeli geliyor. Ayrıca daha önce tedavüle giren banknotlarda olduğu gibi Suriye'nin Palmira kentindeki Baal Şems Tapınağı'nda bulunan ve ikinci yüzyıldan kalma duvar bulunuyor. Paranın ön yüzü modern çağrışımlar taşırken, arka yüzü tarihi bir boyut taşıyor. 

4- Yeni banknotun tasarımı ve rengi, 50 avronun tasarımına biraz benziyor. Bu da tasarımın yabancı bir tasarımcı tarafından veya onun gözetiminde yapıldığını düşündürüyor.

5- Merkez Bankası'nın yeni banknotun diğer kategorilerin yerini alacağını ve arzın artmayacağını açıklamasına rağmen tedavüle giren yeni banknotun tedavüldeki paranın büyük kısmını oluşturması bekleniyor. Bunun da önümüzdeki dönemde Suriye Lirasının değerini daha da düşürmesi bekleniyor.

6- Bu yıl 23. kanunun 16. Maddesinde bir değişiklik yapılarak on bin Suriye lirası banknotunun basılmasına izin verilmesi uzak bir ihtimal değil.  Hatta bazı kaynaklarımız yeni banknot tasarımının şimdiden hazır olduğunu ve değişiklik için uygun zamanın beklendiğini belirtiyor. 

Analiz ve Düşünce Birimi Jusoor Araştırma Merkezi